ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਐਲਾਨੇ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਯੂਪੀ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਝਟਕਾ ਲੱਗਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ 80 ਸੀਟਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਪਾ ਨੂੰ 37, ਭਾਜਪਾ ਨੂੰ 33, ਕਾਂਗਰਸ ਨੂੰ 6, ਆਰਐਲਡੀ ਨੂੰ 2, ਆਜ਼ਾਦ ਸਮਾਜ ਪਾਰਟੀ (ਕਾਂਸ਼ੀ ਰਾਮ) ਨੂੰ ਇੱਕ ਅਤੇ ਅਪਨਾ ਦਲ (ਸੋਨੇਲਾਲ) ਨੂੰ ਇੱਕ ਸੀਟ ਮਿਲੀ ਹੈ।
ਯੂਪੀ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਅੰਕੜੇ ਅਯੁੱਧਿਆ ਤੋਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ। ਅਯੁੱਧਿਆ ਤੋਂ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਅਵਧੇਸ਼ ਪ੍ਰਸਾਦ ਨੇ 54,567 ਵੋਟਾਂ ਨਾਲ ਜਿੱਤ ਦਰਜ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੁੱਲ 5,54,289 ਵੋਟਾਂ ਮਿਲੀਆਂ। ਜਦਕਿ ਭਾਜਪਾ ਉਮੀਦਵਾਰ ਲੱਲੂ ਸਿੰਘ ਨੂੰ 4,99,722 ਵੋਟਾਂ ਮਿਲੀਆਂ। ਬਸਪਾ ਦੇ ਸਚਿਦਾਨੰਦ ਪਾਂਡੇ ਤੀਜੇ ਨੰਬਰ ‘ਤੇ ਰਹੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 46,407 ਵੋਟਾਂ ਮਿਲੀਆਂ।
ਇਹ ਹੈ ਯੂਪੀ ਚ ਬੀਜੇਪੀ ਦੀ ਹਾਰ ਦਾ ਕਾਰਨ
◆ ਜਾਤੀ ਸਮੀਕਰਨ: ਅਯੁੱਧਿਆ ਵਿੱਚ ਪਾਸੀ ਭਾਈਚਾਰਾ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਸਪਾ ਨੇ ਅਯੁੱਧਿਆ ‘ਚ ਪਾਸੀ ਚਿਹਰੇ ਅਵਧੇਸ਼ ਪ੍ਰਸਾਦ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਉਮੀਦਵਾਰ ਬਣਾਇਆ ਹੈ। ਅਵਧੇਸ਼ ਪ੍ਰਸਾਦ ਯੂਪੀ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਦਲਿਤਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਚਿਹਰਾ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਛਵੀ ਜ਼ਮੀਨੀ ਪੱਧਰ ਦੇ ਨੇਤਾ ਦੀ ਹੈ। ਸਪਾ ਨੂੰ ਅਯੁੱਧਿਆ ਵਿੱਚ ਦਲਿਤਾਂ ਦੀਆਂ ਬਹੁਤ ਵੋਟਾਂ ਮਿਲੀਆਂ।
◆ ਅਵਧੇਸ਼ ਦੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ: ਸਪਾ ਉਮੀਦਵਾਰ ਅਵਧੇਸ਼ ਪ੍ਰਸਾਦ ਦੀ ਅਯੁੱਧਿਆ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ‘ਤੇ ਚੰਗੀ ਪਕੜ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਇਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ 9 ਵਾਰ ਵਿਧਾਇਕ ਰਹਿ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਅਤੇ ਮੰਤਰੀ ਵੀ ਰਹਿ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਉਹ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।
◆ ਸੰਵਿਧਾਨ ‘ਤੇ ਬਿਆਨ ਦਾ ਪਰਛਾਵਾਂ : ਅਯੁੱਧਿਆ ਤੋਂ ਭਾਜਪਾ ਉਮੀਦਵਾਰ ਲੱਲੂ ਸਿੰਘ ਦੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਦਿੱਤੇ ਬਿਆਨ ‘ਤੇ ਪਰਛਾਵਾਂ ਛਾਇਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਲੱਲੂ ਸਿੰਘ ਉਹੀ ਨੇਤਾ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ 400 ਸੀਟਾਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਸੰਵਿਧਾਨ ਬਦਲਣਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਿਆਨ ਦਾ ਖਾਮਿਆਜ਼ਾ ਭਾਜਪਾ ਨੂੰ ਭੁਗਤਣਾ ਪਿਆ।
◆ ਲੱਲੂ ਸਿੰਘ ਤੋਂ ਅਸੰਤੁਸ਼ਟ: ਲੱਲੂ ਸਿੰਘ ਅਯੁੱਧਿਆ ਤੋਂ ਦੋ ਵਾਰ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਹਨ। ਭਾਜਪਾ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤੀਜੀ ਵਾਰ ਆਪਣਾ ਉਮੀਦਵਾਰ ਬਣਾਇਆ ਹੈ। ਉਥੇ ਹੀ ਅਯੁੱਧਿਆ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ‘ਚ ਵਿਕਾਸ ਕਾਰਜ ਨਾ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਲਾਲੂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ‘ਚ ਕਾਫੀ ਨਾਰਾਜ਼ਗੀ ਸੀ। ਰਾਮ ਮੰਦਰ ‘ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰਨ ਕਾਰਨ ਜਨਤਕ ਮੁੱਦੇ ਪਿੱਛੇ ਰਹਿ ਗਏ। ਜਿਸ ਦਾ ਅਸਰ ਇਹ ਹੋਇਆ ਕਿ ਲੱਲੂ ਨੂੰ ਘੱਟ ਵੋਟਾਂ ਮਿਲੀਆਂ।
◆ ਘਰ ਅਤੇ ਦੁਕਾਨਾਂ ਢਾਹੀਆਂ ਗਈਆਂ: ਅਯੁੱਧਿਆ ਵਿੱਚ 14 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਲੰਬਾ ਰਾਮਪੱਥ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਭਗਤੀ ਪਾਠ ਅਤੇ ਰਾਮ ਜਨਮ ਭੂਮੀ ਪਾਠ ਵੀ ਬਣਾਏ ਗਏ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਇਸ ਦੀ ਲਪੇਟ ‘ਚ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਘਰਾਂ ਅਤੇ ਦੁਕਾਨਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ ਪਰ ਹਰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਮੁਆਵਜ਼ਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲ ਸਕਿਆ। ਮਿਸਾਲ ਵਜੋਂ ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ 200 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੀ ਦੁਕਾਨ ਸੀ ਪਰ ਉਸ ਕੋਲ ਕਾਗਜ਼ਾਤ ਨਹੀਂ ਸਨ ਤਾਂ ਉਸ ਦੀ ਦੁਕਾਨ ਨੂੰ ਢਾਹ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਪਰ ਮੁਆਵਜ਼ਾ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਮੁਆਵਜ਼ਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਕਾਗਜ਼ ਸਨ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਲੋਕਾਂ ‘ਚ ਰੋਸ ਹੈ। ਜਿਸ ਦਾ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਉਸਨੇ ਵੋਟ ਨਾ ਕਰਕੇ ਕੀਤਾ।
◆ ਰਾਖਵਾਂਕਰਨ: ਅਯੁੱਧਿਆ ‘ਚ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਬਿਆਨਬਾਜ਼ੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਨੇਤਾਵਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਵੀ ਭਾਰੀ ਰਿਹਾ। ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁਨੇਹਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਕਿ ਭਾਜਪਾ ਰਾਖਵੇਂਕਰਨ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰੇਗੀ। ਸੰਵਿਧਾਨ ਨੂੰ ਬਦਲ ਦੇਣਗੇ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਵੋਟਰਾਂ ਦਾ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਸਪਾ ਵੱਲ ਵਧਿਆ ਹੈ।
◆ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਗੁੱਸਾ: ਭਾਜਪਾ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਗੁੱਸਾ ਸੀ। ਨੌਜਵਾਨ ਅਗਨੀਵੀਰ ਇਸ ਸਕੀਮ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਸਰਕਾਰ ਨਾਲ ਸਹਿਮਤ ਨਹੀਂ ਜਾਪਦਾ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰੀ ਅਤੇ ਪੇਪਰ ਲੀਕ ਵੀ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੇ ਗੁੱਸੇ ਦਾ ਅਹਿਮ ਕਾਰਨ ਸਨ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਅਯੁੱਧਿਆ ‘ਚ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀ ਵੋਟ ਵੀ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਗਈ।
◆ ਕਾਂਗਰਸ ਲਈ ਦਲਿਤ ਰਹੇ ਫਾਇਦੇਮੰਦ: ਜਿੱਥੇ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਅਯੁੱਧਿਆ ਦੇ ਦਲਿਤਾਂ ਵਿੱਚ ਨਾਰਾਜ਼ਗੀ ਸੀ, ਉਥੇ ਕਾਂਗਰਸ ਲਈ ਵੀ ਨਰਮ ਕੋਨਾ ਸੀ। ਜਿਸ ਦਾ ਅਸਰ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ।ਜਾਤੀ ਸਮੀਕਰਨ: ਅਯੁੱਧਿਆ ਵਿੱਚ ਪਾਸੀ ਭਾਈਚਾਰਾ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਸਪਾ ਨੇ ਅਯੁੱਧਿਆ ‘ਚ ਪਾਸੀ ਚਿਹਰੇ ਅਵਧੇਸ਼ ਪ੍ਰਸਾਦ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਉਮੀਦਵਾਰ ਬਣਾਇਆ ਹੈ। ਅਵਧੇਸ਼ ਪ੍ਰਸਾਦ ਯੂਪੀ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਦਲਿਤਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਚਿਹਰਾ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਛਵੀ ਜ਼ਮੀਨੀ ਪੱਧਰ ਦੇ ਨੇਤਾ ਦੀ ਹੈ। ਸਪਾ ਨੂੰ ਅਯੁੱਧਿਆ ਵਿੱਚ ਦਲਿਤਾਂ ਦੀਆਂ ਬਹੁਤ ਵੋਟਾਂ ਮਿਲੀਆਂ।
